De verzekeringssector wordt momenteel geconfronteerd met een fundamentele bedreiging: de aanzienlijke toename van onderverzekering in de afgelopen jaren, waardoor talloze polishouders wereldwijd onvoldoende verzekerd zijn. Deze trend ondermijnt niet alleen de essentie van wat verzekeraars willen bieden, namelijk het bieden van gemoedsrust, maar belemmert ook het groeivermogen van bedrijven, aangezien een goede verzekeringsdekking essentieel is voor elke commerciële investering.
We bespraken het onderwerp met Katinka Slegt, voormalig eigenaar en algemeen directeur van Slegt Verzekeringen (nu onderdeel van Klap), een Nederlandse verzekeringsmakelaar gespecialiseerd in zakelijke gebouwenverzekeringen. Katinka Slegt: “Als we onderverzekering niet oplossen, kun je geen vertrouwen geven in een verzekeringsproduct.”
Verzekeringen dienen de behoeften van mensen
Katinka: "Ik ben sinds 1993 actief in de verzekeringsbranche, zowel als intermediair als gevolmachtigd agent. Ik heb ervaring in verschillende sectoren, waaronder MKB-bedrijven, familiebedrijven en particuliere klanten, met zowel opstalverzekeringen als dekking voor commercieel vastgoed, waarbij ik gaandeweg samenwerkte met verschillende verzekeraars. Maar mijn echte liefde binnen verzekeringen heeft altijd in schadeverzekeringen gelegen, met name het verzekeren van property.
Verzekeringen dienen de behoeften van mensen. En bieden bedrijven en mensen vertrouwen. De wetenschap dat je tijdens onvoorziene gebeurtenissen op een verzekering kunt vertrouwen, geeft de geruststelling dat je jouw bedrijf effectief kunt beheren en tegelijkertijd de doelen op de lange termijn in het oog kunt houden.
Stel je voor: je bent een ondernemer op zoek naar groei – misschien wil je een gebouw kopen om een uitbreiding mogelijk te maken, door het gebouw te kopen en een productielijn op te zetten. Bij het zoeken naar financiering voor zo’n uitbreiding worden verzekeringen vaak als voorwaarde gesteld door kredietverstrekkers. Het mooie is dus dat je als verzekeraar mensen kunt helpen hun bedrijf te laten groeien.
Deze nadruk op toegankelijkheid is cruciaal, omdat verzekeringen een toegankelijk product moet zijn voor de samenleving als geheel. Toegankelijk voor grote bedrijven, middelgrote ondernemingen, kleine bedrijven en individuen."
Een bedreiging voor het vertrouwen in verzekeringen: onderverzekering
Er is sprake van onderverzekering wanneer de door polishouders verkregen dekking onvoldoende de kosten dekt die gepaard gaan met het opnieuw opbouwen, repareren of vervangen van verzekerde activa na een schadegeval. Dit kan, in landen waar geen garantie op onderverzekering wordt toegepast, leiden tot aanzienlijke financiële verliezen voor de polishouder, omdat verzekeraars vaak een 'Condition of Average’ toepassen om de schadeafwikkelingen te beperken in verhouding tot de omvang van de onderverzekering. Voor meer achtergrondinformatie over waar onderverzekering vandaan komt, lees hier het artikel dat er eerder over schreven.
Katinka: “Onderverzekering is geen recent probleem; het is eerder een inherent aspect in het verzekeringslandschap.
Als verzekeringsnemer is het van cruciaal belang dat je erop kunt vertrouwen dat potentiële schade voldoende gedekt is, zodat je verzekerd bent van een passende schadevergoeding in geval van een claim. Deze zekerheid is essentieel om zowel de lopende activiteiten van een bedrijf als het welzijn van een gezin te beschermen. Onderverzekering is dan ook een onderwerp van alle tijden.
Niettemin is er de afgelopen twee à drie jaar sprake van een aanzienlijke stijging van onderverzekering. Dit kan worden toegeschreven aan de stijgende kosten van de herbouw, veroorzaakt door hogere prijzen voor bouwmaterialen, steeds strengere bouwvoorschriften, uitdagingen op het gebied van stedelijke ontwikkeling, stijgende energiekosten en de verreikende gevolgen van de pandemie. Deze factoren beïnvloeden de samenleving als geheel. Als we onderverzekering niet oplossen, kun je geen vertrouwen geven in een verzekeringsproduct."
Indexeren als tijdelijke oplossing
Omdat onderverzekering zo oud is als verzekeringen zelf, is het niet verrassend dat verzekeraars een manier hebben gevonden om hiermee om te gaan: namelijk door verzekerde bedragen te indexeren.
Bij indexatie passen verzekeraars de verzekerde bedragen aan op basis van veranderingen in de BouwkostenIndex. Dit om ervoor te zorgen dat de verzekeringspolis gelijke tred houdt met de stijgende kosten van goederen en diensten door de jaren heen.
Katinka: "Als het gaat om het vergroten van de verzekeringsdekking, vertrouwen verzekeraars meestal op indexatie. En indexatie kijkt altijd terug in de tijd. Stel je voor dat je je jaarlijkse premie betaalt, dan wordt hierbij het indexatiecijfer van een jaar geleden genomen. Maar dat indexcijfer houdt de huidige onderverzekering niet bij. Ik denk dat veel verzekerde bedragen momenteel onjuist zijn, gezien dit alles.
Indexatie is geen slecht instrument. Prijzen veranderen. Wanneer bouwprijzen dalen, zullen polishouders bij je terugkomen en zeggen: "Ik betaal voor een herbouwwaarde die te hoog is." Die fluctuaties moeten dus worden opgevangen. Daar komt de indexatie vandaan. Het idee is goed. Maar: als je niet met de juiste basis begint, dan is het garbage in, garbage out."
De basis: correcte herbouwwaarden
De reden voor deze mogelijke 'garbage in, garbage out' zijn onjuiste herbouwwaarden. Indexatie vindt plaats over een oorspronkelijke taxatie van de herbouwkosten van een woning. Maar als deze herbouwwaarden onjuist of verouderd zijn, heb je al snel een groot aantal gebouwen met onderverzekering.
Herbouwwaarden worden op verschillende manieren bepaald, afhankelijk van het gebouw. Zo kan er een inspectie op locatie plaatsvinden (normaliter gebeurt dit vooral bij duurdere of industriële gebouwen), een desktopinspectie, of er kan de nodige informatie verstrekt worden door klanten. Als deze opties bijvoorbeeld vanwege kosten niet haalbaar zijn, vooral in het geval van residentiële of kleinere commerciële gebouwen, is er nog het alternatief van een schatting op basis van openbare data.
Katinka: “Afhankelijk van de activiteiten binnen het gebouw kan de gebouweigenaar ook een eigen herbouwtaxatie aanbieden. Dit is vaak echter niet nauwkeurig omdat deze buiten het expertisegebied van de eigenaar valt. Als alternatief kan een verouderd geschat verzekerd bedrag worden aangepast met indexatie, wat leidt tot een onnauwkeurige herbouwwaardering. Maar dan wordt het probleem niet opgelost.
Voor groter commercieel vastgoed worden herbouwwaarden normaliter vastgesteld door gespecialiseerde inspecteurs. Ze gebruiken verschillende methodes, waaronder desktopinspecties, waarbij bestaande vastgoeddata uit meerdere bronnen worden beoordeeld om de kenmerken van het gebouw, de gebruikte materialen en het bouwjaar vast te stellen.
In veel gevallen gaan inspecteurs ook op locatie om het interieur, de activiteit en andere factoren die van invloed kunnen zijn op de herbouwwaarde te inspecteren. Het opstellen van deze rapporten is een arbeidsintensief proces dat gepaard gaat met bijbehorende hoge kosten. Als verzekeraars de herbouwwaarden uit zo’n rapport als basis gebruiken voor indexering, wordt de geldigheid van het rapport verlengd met 6 jaar, waardoor de frequentie van de herbouwwaardetaxatie wordt teruggebracht tot eens in de zes jaar.
Maar: als de herbouwwaarden van een gebouw vijf of zes jaar geleden zijn berekend, is het mogelijk dat het nu onderverzekerd is. Vanwege de problemen die we de afgelopen jaren hebben gehad, zijn de bouwprijzen veel sneller gestegen dan indexering kan garanderen. Veel bedrijven en verzekeraars pleiten nu voor een herbeoordeling van het vastgoed in hun portefeuille met herbouwwaarden, omdat de kans groot is dat ze tot wel 30%, 40% of zelfs 50% onderverzekerd zijn.
Dit is de opgave die nu voor ons ligt. Veel zakelijke klanten zijn verzekerd via tussenpersonen. Deze tussenpersonen dragen een wettelijke verantwoordelijkheid, de zogenaamde Zorgplicht (artikel 4:24a Wft), om de toereikendheid van hun polissen te waarborgen. Deze Zorgplicht verplicht financiële dienstverleners om de belangen van hun klanten in acht te nemen en hiernaar te handelen. Of de klant vervolgens daadwerkelijk actie onderneemt, is aan de klant.”
Onjuiste herbouwwaarden door veranderingen aan vastgoed
Een belangrijke uitdaging waar de verzekeringswereld mee worstelt, zijn de voortdurende veranderingen die plaatsvinden aan gebouwen. Verzekeraars beschikken niet over de nodige middelen om deze veranderingen effectief te volgen, waardoor onjuiste herbouwwaarden en onderverzekering op de loer liggen. Bovendien ontstaan er, wanneer bijvoorbeeld bouwregelgeving verandert, nieuwe risico's binnen hun portefeuille, maar zijn ze niet in staat de eigenschappen te identificeren die aan deze risico's zijn verbonden.
Katinka: "Er zijn gevallen waarin nieuwe of herziene bouwvoorschriften een rol gaan spelen. Maar mensen en bedrijven willen zo nu en dan ook hun vastgoed aanpassen. En ze vergeten verzekeraars te informeren over toevoegingen zoals zonnepanelen of nieuwe aanbouw. Ze hebben het uitgevoerd, maar dat vergeten ze uiteraard te melden, omdat ze niet dagelijks bezig zijn met het aanpassen van hun verzekering.
Grotere bedrijven kunnen hier beter mee omgaan, omdat ze risicomanagers in dienst hebben. Maar bij de semi-corporates, MKB- en residentiële gebouweigenaren zit het gewoon niet in hun DNA om te denken: 'Ik heb een mooie aanbouw neergezet, laat ik dat maar even melden bij mijn verzekeraar'. Dit aspect van dienstverlening, of 'zorgplicht', valt binnen de verantwoordelijkheid van de sector om dit collectief effectief aan te pakken.
Dat betekent niet dat de verantwoordelijkheid van de eindklant volledig genegeerd moet worden. Maar ik denk wel dat de verzekeringssector een grote verantwoordelijkheid heeft om hun klanten te ondervragen en hen te helpen bewust te worden van dit probleem."
Een nieuwe benadering voor het berekenen van herbouwwaarden
Katinka: “Het is moeilijk om herbouwwaarderingen te maken voor elk klein gebouw in een portefeuille. Er zijn simpelweg niet genoeg taxateurs om elk jaar duizenden gebouwen te beoordelen. Daarom zou onze hele sector geholpen zijn met een big data- en AI-oplossing. Met Big Data-oplossingen kun je de klant veel beter helpen. En daarom is Spotr zo'n mooie big data-oplossing. Om op hele grote schaal en in een paar seconden te kijken of dit gebouw onderverzekerd is, ja of nee."
De volgende stap is dan het bepalen van de juiste herbouwwaarde. Daarnaast zien we dat veel gebouwen niet alleen onderverzekerd zijn, maar bijvoorbeeld ook voorzien zijn van nieuwe zonnepanelen. Ook al zou de klant deze nieuwe informatie aan de verzekeraar moeten verstrekken, het zou geweldig zijn als je al die veranderingen met visuele data zou kunnen onderscheiden. Deze veranderingen op grote schaal zichtbaar maken, zodat verzekeringen hierop kunnen worden aangepast.
In Nederland geven verzekeraars bij particuliere verzekeringen vaak een garantie tegen onderverzekering. Dit betekent dat verzekeraars een ernstig risico lopen om te weinig premie te ontvangen om eventuele claims te dekken. Omdat de herbouwwaarderingen, en daarmee de verzekerde bedragen, te laag zijn. Dat betekent dat de verzekeraar meer aan claims uitbetaalt dan hij aan premies binnenkrijgt."
De wereld verandert, verzekeringen veranderen mee
Het aantal schadeclaims bij gebouwverzekeringen stijgen over de hele wereld als gevolg van extremere weersomstandigheden, waardoor grote schade wordt veroorzaakt aan woonhuizen, bedrijven en de samenleving als geheel.
Katinka: "Ik denk dat de wereld aan het veranderen is. De wereld en de samenleving. Onderverzekering in het bijzonder is een maatschappelijk probleem dat we samen moeten oplossen. Verzekeraars zijn een heel belangrijk onderdeel van de samenleving en worden scherp in de gaten gehouden door nationale instanties.
Ik zie dat grote verzekeraars nu het voortouw nemen om ervoor te zorgen dat hun polissen op orde zijn. Ze gaan steeds meer met big data werken. Want: hoe meer data, hoe beter de bescherming voor de polishouder.
Door klimaatverandering ondervinden we steeds meer stormschade. In het verleden waren brand- en overstromingsschade grote problemen binnen de verzekeringssector. Maar de laatste tijd zijn er steeds meer gevallen van stormschade en overstromingen geweest. En: hele regio’s worden getroffen, niet alleen individuele gebouwen.
Als gevolg hiervan concentreren verzekeraars zich steeds meer op preventie van schade bij onze klanten. Ik vind het goed dat wij als verzekeringsbranche ervoor zorgen dat onze klanten hiervan op de hoogte zijn. Dit betekent dat we ze informeren over welke acties ze kunnen ondernemen, wat ze zelfstandig kunnen doen en hoe wij hen kunnen helpen. Verzekeraars spelen zo’n belangrijke rol in de samenleving. Laten we ervoor zorgen dat vastgoed ook in de toekomst verzekerbaar blijft."
Moderne uitdagingen vragen om innovatieve oplossingen
Katinka: “Er zijn veel uitdagingen in de verzekeringsbranche, maar wij zijn slim en inventief genoeg om die klus op ons te nemen.
Innovatie is van groot belang. Hoewel een aanzienlijk deel van het verzekeringsproces al is geautomatiseerd, zijn alle processen die geautomatiseerd kunnen worden en opgelost via data- en AI-toepassingen, van cruciaal belang voor de modernisering van de verzekeringssector. Ik zie AI een cruciale rol spelen in deze transformatie.
Ik denk ook dat de verzekeringssector veel gaat veranderen. Zo voorzie ik dat er een verschuiving zal plaatsvinden naar gedeeld eigendom in plaats van onze huidige nadruk op individueel eigendom. Waarom moeten we allemaal een auto bezitten als je er één kunt delen?
Deze verschuiving kan veel beter verzekerbaar worden gemaakt door het potentieel van big data en AI te benutten. AI en digitale transformatie, dat zijn de sleutelwoorden voor de komende jaren."
Over Katinka Slegt
Katinka Slegt (53) werkt sinds 1993 in de verzekeringsbranche. Ze runde haar makelaarsbedrijf Slegt Verzekeringen gedurende 20 jaar, met de focus op vastgoedverzekeringen voor MKB en groter vastgoed. Katinka verkocht het bedrijf in 2020 en is nu actief in Spotr’s Raad van Advies, adviseert startups en andere MKB-bedrijven, en fungeert als voorzitter van Fidonna, een platform dat vrouwen helpt financiële onafhankelijkheid te bereiken.
